"Φεύγω" -συνέντευξη στο www.avecnews.com

Κώστια Κοντολέων: «η μοναξιά είναι μια συνεχής ενδοσκόπηση στο άγνωστο είναι μας»  
Συνέντευξη / Δευτέρα / 16/05/2011 / 10:32 

στην Κωστούλα Τωμαδάκη

Την απόλυτη ελευθερία αναζητά  η συνετή και υπάκουη Ρόζα δημιουργώντας αναπόφευκτα ρόλους μέσα από τους οποίους αναζητά τη λύτρωση. Στο ``Φεύγω``,(Ψυχογιός), η Κώστια Κοντολέων με την απλόχερη αφηγηματική της  άνεση και ένα ιδιαίτερο προσωπικό ύφος αντλεί εικόνες από την καθημερινότητα ή το όνειρο και τις αναπτύσσει με τόλμη και ελευθερία.
Η ιστορία μιας  φυγής προς την ελευθερία που εν τέλει, οδηγεί στην ουσία της ζωής.
Η Ρόζα, η ηρωίδα του βιβλίου, μια ζωή προσπαθούσε να φεύγει… Από τους καταπιεστικούς γονείς ..από το Φλάβιο ,τον άντρα που ερωτεύτηκε με πάθος και παντρεύτηκε.
Η Ρόζα φεύγει και από το Νικόλα που δεν έχει την ωριμότητα  να της προσφέρει  ένα ουσιαστικό μέσο απόδρασης, αναζητώντας το δικό της δρόμο.

Θα βρει τη λύτρωση όταν θα τολμήσει… Ένας μεγάλος έρωτας ολοκληρώνεται όταν γίνεται ένα μεγάλο έργο τέχνης.
Με αμφίβολο αλλά λυτρωτικό τέλος ,η Ρόζα, υποκλίνεται και χάνεται από τα μάτια των θεατών. Όμως τίποτα δεν έχει τελειώσει.  
 

 Ποια είναι η Ρόζα, η ηρωίδα σας. Πώς θα την περιγράφατε;  

Η Ρόζα είναι μια γυναίκα με πολλαπλά πρόσωπα, μια διχασμένη προσωπικότητα σε συνεχή σύγκρουση με τον εαυτό της και το περιβάλλον της που την καταπιέζει.  Μπαινοβγαίνει με άνεση στους ρόλους που ηθελημένα παίζει εναλλάσσοντας την κατ’ επίφαση συνετή και υπάκουη Ρόζα, με την άλλη Ρόζα την επαναστατημένη, την γεμάτη πάθη, αδιέξοδα κι ανατροπές στη ζωή της.  Που τολμά ν’ αγγίζει τα όρια της, ν’ αμφισβητεί πρόσωπα και καταστάσεις, να στήνει παιχνίδια στους άλλους μα και στην ίδια της τη ζωή.  Μια γυναίκα που μέσα από την συνεχή τάση της για φυγή αναζητά να κατακτήσει την εσωτερική της ελευθερία.     

Τι ψάχνει να βρει στο Νικόλα; Καθώς διάβαζα το ``Φεύγω``(Ψυχογιός), Είχα την αίσθηση ότι αυτός ο χαρακτήρας είναι περισσότερα πρόσωπα και ικανοποιεί διαφορετικές ανάγκες της Ρόζας. Είναι κάπως έτσι;
   Ο Νικόλας είναι το εισιτήριο της Ρόζας για μια νέα φυγή, αυτή τη φορά από όσα σηματοδοτεί ο γάμος της με τον Φλάβιο.  Ωστόσο, είναι και το άλλοθι της για να καθυστερήσει όσο ακόμη μπορεί το πέρασμα της από την ανεμελιά της νιότης στην αλλοτρίωση της ωριμότητας και ότι αυτή συνεπάγεται.  Συχνά η Ρόζα αναρωτιέται  "Τι είναι τελικά γι’ αυτήν ο Νικόλας".  Ο μικρός αδελφός που δεν είχε ποτέ;  Ο γιος που δεν θέλησε ν’ αποκτήσει; Ο ακίνδυνος αντίζηλος του Φλάβιου; Κάθε ένα χωριστά και όλα μαζί.  Μα κυρίως το όχημα μιας φυγής.

Κατά βάθος η αγάπη είναι το ζητούμενο;

    Η ελευθερία βούλησης είναι το ζητούμενο.  Η Ρόζα είναι χορτασμένη από αγάπη, από έρωτα, το ναρκισσιστικό υπερεγώ της είναι που την εμποδίζει να θέσει ‘όρια’ στα θέλω της για να μπορέσει να τα πραγματώσει και η αδυναμία της να ορίσει τον δικό της χώρο, για να γίνει εντέλει αυτό που από παιδί λαχταράει, μια γυναίκα ανεξάρτητη. 

   
Μπορούμε να ζήσουμε το παρόν. Δεν κουβαλάμε τα φαντάσματα του παρελθόντος και τις προσδοκίες του μέλλοντος;

    Είναι αναπόφευκτο το παρελθόν να εισβάλει στο παρόν μας.  Δεν το κουβαλάμε απλώς ενυπάρχει στα γονίδια μας, μας συνοδεύει από την πρώτη ανάσα μας ως την τελευταία μας.  Και πυροδοτεί τις εξελίξεις του μέλλοντος μας.  Παρελθόν, παρόν και μέλλον συνυπάρχουν μέσα μας.  Αλληλοσυγκρούονται, αντιμάχονται, μα και αλληλοσυμπληρώνονται στο ταξίδι της ζωής.         

Τι θέλει τελικά η Ρόζα; Να φύγει ή να μείνει;

       Θέλει να φύγει αλλά θέλει και να μείνει με όρους που μάλλον τροφοδοτούν μια αέναη φυγή παρά μια συμφιλίωση με την πραγματικότητα.  Γι’ αυτό και πετυχαίνει τελικά το αντίθετο.  Την εξάρτηση από τον Φλάβιο, τον κυριαρχικό σύζυγο και τον Νικόλα τον σεξουαλικά επαμφοτερίζοντα νεαρό.  Το συνεχές παιχνίδι ανάμεσα τους θα την οδηγήσει στην ανεξέλεγκτη αυτο-ανάφλεξη της.  Με καταστρεπτικές συνέπειες εντέλει στην προσωπικότητα των ηρώων του μυθιστορήματος.


Το ``Φεύγω`` είναι μια ιστορία αποτυχημένης φυγής; Μια πορεία προς την ελευθερία.  Ή κάτι άλλο;
   
     Το ‘Φεύγω’ είναι η ιστορία μιας φυγής προς την ελευθερία, η ηρωίδα διεκδικεί με πάθος την ίδια της τη ζωή, το δικαίωμα της στην πεμπτουσία του έρωτα, ζητάει να πετάξει από πάνω της τα πολλά προσωπεία που έκρυβαν τις ανασφάλειες της, από την εφηβεία της ως την ωριμότητα της.  Κι όταν και το τελευταίο προσωπείο πέσει, η Ρόζα μετουσιώνει την μεγαλοσύνη του έρωτα σε τέχνη.     

---

  Ο φόβος της μοναξιάς είναι ο φόβος εαυτού;   

      Εγώ προσωπικά πιστεύω πως η μοναξιά είναι μια συνεχής ενδοσκόπηση στο άγνωστο είναι μας.  Δεν συμφωνώ με την άποψη πως μοναξιά σημαίνει ερήμωση.  Αν αγαπάμε τελικά τον εαυτό μας δεν θα νοιώσουμε ποτέ μόνοι μας.  Είναι ένας εταίρος που μακροπρόθεσμα αποδεικνύεται τόσο πιστός όσο η σκιά μας.  

Τι μας κάνει να επιλέγουμε το δρόμο μας, κυρία Κοντολέων;       

      Τα θέλω και οι επιθυμίες μας.  Η ανάγκη μας να γκρεμίσουμε όσα στέκονται εμπόδιο στον δρόμο μας, για να πετύχουμε την απόλυτη ελευθερία μας από τις όποιες κοινωνικές ή άλλες αγκυλώσεις, που πασχίζουν αενάως να φρενάρουν και εν τέλει να εμποδίσουν τις όποιες προσπάθειες απόδρασης μας από μοντέλα παρωχημένα πια αλλά εντέλει ακόμα υπαρκτά

Το "Φεύγω" στο Διαβάζω

Δελεαστικός ο τίτλος. Ειδικά για περιπτώσεις που η τάση φυγής συνιστά ένστικτο επιβίωσης. Πόσο καταπιεσμένο κρατάμε αυτό το «φεύγω» στην καθημερινότητά μας; Κι όμως, ενδόμυχα το θέλουμε, το αποζητάμε. Κι όταν έρχεται η ευκαιρία, αντί να το αρπάξουμε από τα μαλλιά, να το βροντοφωνάξουμε και ν’ αδειάσει το «μέσα» μας, το αφήνουμε να μας προσπεράσει. Περιμένουμε την επόμενη ευκαιρία, και πάλι κάνουμε τα ίδια. Άραγε, τελειώνει ποτέ πραγματικά αυτό το «φεύγω»;

Η Ρόζα φεύγει. Φεύγει από το σπίτι της για σπουδές, από τις σχέσεις της, θα φύγει μαζί με τον Φλάβιο και θα τον παντρευτεί. Θα φεύγει για να συναντά το φίλο της τον Νικόλα που είναι ομοφυλόφιλος. Φεύγοντας από τον ένα για βρει τον άλλο θα χάσει το δρόμο της, θα μείνει μετέωρη, δεν θα ξέρει πια αν φεύγει ή αν έρχεται. Κι αυτό θα τρελάνει τον Φλάβιο, θα τον κλείσει ακόμα περισσότερο στον εαυτό του, στην τέχνη του. Αυτό θα φέρει τον Νικόλα στα όριά του, θα την ποθήσει όσο δεν πόθησε τίποτα και κανέναν στη ζωή του. Κι εκείνη στη μέση, σ’ ένα ατέρμονο «φεύγω» που ούτε η ίδια ξέρει πια από τι θέλει να γλιτώσει και σε τι θέλει να πάει.

Υποβλητικό μυθιστόρημα. Σαν θεατρική παράσταση με τίποτ’ άλλο πάνω στη σκηνή∙ μόνο τους τρεις πρωταγωνιστές και την τέταρτη φωνή, την «άλλη» Ρόζα, αυτήν που την επισκέπτεται με το άσπρο φόρεμα. Ένας νοητός σταυρός, ένα σταυροδρόμι που μόνο κύκλους κάνει γιατί δεν μπορεί να οδηγήσει πουθενά αλλού∙ ο ένας θα πέφτει πάνω στον άλλο. Και η Κώστια Κοντολέων ξέρει πώς να φτιάξει τις εικόνες με μόνο τις απαραίτητες λέξεις. Κατασκευάζει την ατμόσφαιρα με τον δικό της μινιμαλιστικό τρόπο και αυτό που λαμβάνει ο αναγνώστης είναι πλήρως δομημένο. Αποδεικνύει ότι δε χρειάζονται περιγραφές επί περιγραφών και ήρωες και παραήρωες για να υποστηρίξουν το ζητούμενο. Το ζητούμενο μπορεί να στηριχτεί με μία μόνο λέξη: «φεύγω». Αμέτρητες οι φορές που χρησιμοποιείται, κι όμως τα περιέχει όλα…

Επαναλαμβανόμενο μοτίβο της Ρόζας, που δεν μπορεί να συγκρατηθεί σ’ έναν τόπο, μ’ έναν άνθρωπο, με μια ζωή. Επαναλαμβανόμενο μοτίβο στις σελίδες. Δύσκολο για όσους έχουν συνηθίσει τη γραμμική αφήγηση και τη γενναιόδωρη πλοκή. Η συγγραφέας δεν κάνει εκπτώσεις πουθενά. Χρησιμοποιεί απλώς τη δύναμη των λέξεών της και χτίζει τον ψυχισμό των ηρώων της ολοζώντανο. Σαν να τους ξέραμε μια ζωή, σαν να μη χρειάστηκε πάνω από μερικές παραγράφους για να τους γνωρίσουμε. Δύσκολο εγχείρημα. Δύσκολο να γίνεις πειστικός με τόσο λίγα λόγια και σε τόσο λίγες σελίδες, κι όμως εκείνη το καταφέρνει κι εσύ νομίζεις ότι μόλις πέρασε μια ολόκληρη ταινία μπροστά από τα μάτια σου.

Ο έρωτας, ο θάνατος κι η εξουσία λένε ότι είναι τα κυρίαρχα θέματα της λογοτεχνίας. Κι όμως, εδώ δεν μπορείς να ξεχωρίσεις ποιο είναι αυτό που τελικά μεσουρανεί. Σίγουρα ο ερωτισμός είναι διάχυτος, είναι τέτοια η φύση της πρωταγωνίστριας που δεν μπορείς παρά να της αφεθείς. Είναι η χημεία μεταξύ των τριών που σε μπερδεύει. Έτοιμοι για όλα, κι ας μην έχουν πραγματικά όπλα. Παλεύουν να κυριαρχήσουν ο ένας πάνω στον άλλο κι ο έρωτας δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά το μέσο. Κι αν το σκεφτείς, ο έρωτας είναι το καλύτερο όπλο όταν πας να κερδίσεις την εξουσία. Ή ο θάνατος;

Όλα μοιάζουν μ’ ένα περίεργο μείγμα. Η συγγραφέας είναι η κόλλα που τα ενώνει και που ανάλογα με τους σκοπούς της βγάζει στην επιφάνεια ή το ένα ή το άλλο. Παίζει με τους τρεις ήρωες και με τα τρία θέματα όπως έκαναν παλιά οι γελωτοποιοί που μπορούσαν να ζογκλάρουν ώρες ατελείωτες και να μην τους πέσει τίποτα κάτω. Και στο τέλος, τα πιάνει όλα στο χέρι της, σταματά και με μια μικρή υπόκλιση αποχωρεί αφήνοντας το έργο της σαν πέρασμα μπρος από τα μάτια σου. Φεύγει…